اهداف ترکیه از افزایش تعداد نمایندگی های خود در جهان چیست؟ - مجله روگذر

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، وزارت امور خارجه ترکیه در سالیان گذشته به طور متناوب بر تعداد دفاتر نمایندگی های خارج از کشور افزوده و دستگاه دیپلماسی این کشور، سخت در کوشش است تا توسعه روابط تجاری ترکیه همچون یک هدف و استراتژی ملی، با پیشرفت بیشتری روبرو گردد.

برقراری ارتباط بین سیاست خارجی و تجارت، از اهداف مهم حزب عدالت و توسعه بوده و در دوران اقتدار این حزب، تعداد دفاتر دیپلماتیک ترکیه در دنیا، با افزایش چشمگیری روبرو بوده و حالا ترکیه از حیث داشتن بیشترین میزان سفارتخانه، کنسولگری و دفاتر نمایندگی خارج از کشور، بر پله پنجم دنیا ایستاده است.

یاووز سلیم کران معاون وزیر امور خارجه ترکیه اعلام نموده که در 19 سال گذشته، تعداد نمایندگی های خارج از کشور وزارت امور خارجه از 163 واحد به 252 واحد رسیده است.

دستگاه دیپلماسی ترکیه در لیگ دسته اول

لیست 10 کشور قدرتمند دنیا از حیث دارا بودن بیشترین تعداد سفارتخانه ها و کنسولگری ها در دنیا، عبارتند از:

1.آمریکا 273 نمایندگی.

2.چین 268 نمایندگی.

3.فرانسه 266 نمایندگی.

4.روسیه 242 نمایندگی.

5.ترکیه 239 نمایندگی.

6.ژاپن 229 نمایندگی.

7.انگلیس 225 نمایندگی.

8.آلمان224 نمایندگی.

9.برزیل 221 نمایندگی.

10.اسپانیا 215 نمایندگی.

ترکیه با داشتن 239 نمایندگی بر پله پنجم وزارتخانه های امور خارجه دنیا ایستاده است. دستگاه دیپلماسی ترکیه، جمعاً 7 هزار نفر نیرو در اختیار دارد و 4700 پرسنل ترکیه ای در این دفاتر در رده های مختلف، مشغول کار و فعالیت دیپلماتیک هستند. این دفاتر شامل عناوین زیر است:

1.سفارتخانه 138 مورد.

2.کنسولگری 86 مورد.

3.نمایندگی دائمی 13 مورد.

4.دفتر تجاری 1 مورد.

5.ماموریت کنسولی 1 مورد.

بودجه اختصاص داده شده به وزارت امور خارجه ترکیه، حتی 1 درصد از کل بودجه سالانه کشور نیست و معمولاً معادل 4 دهم درصد است و در سال 2021 میلادی، با 25 درصد افزایش نسبت به سال قبل به رقم 5 هزار و 787 میلیون لیره (کمتر از هشتصد میلیون دلار) رسید.

پراکندگی قاره ای دیپلماسی ترکیه

با توجه به نحوه توزیع و پراکندگی سفارتخانه ها و کنسولگری های ترکیه در قاره های مختلف دنیا، می توان گفت، توسعه سیاست خارجی در قاره اروپا برای ترکیه همیشه اهمیت بیشتری داشته است.

در حال حاضر، ترکیه در آسیا 70، در آفریقا 44، در آمریکا 29 و در اقیانوسیه فقط یک دفتر نمایندگی دارد اما تعداد مراکز دیپلماتیک ترکیه در قاره اروپا به عدد 92 رسیده است که نشان دهنده اولویت سیاسی و مالی ترکیه در تعامل با کشورهای قاره اروپا است.

آکپارتی و کشف آفریقا

آنالیز آمارها نشان می دهد که وزارت امور خارجه ترکیه از کل 54 کشور قاره آفریقا، 43 کشور را برای فعالیت دیپلماتیک انتخاب نموده و در این کشورها، 43 سفارتخانه و 5 کنسولگری دارد.

ترکیه تنها ظرف 8 سال یعنی از 2008 تا 2016 میلادی در 39 کشور دنیا سفارتخانه باز نموده که 15 مورد آن مربوط به کشورهای آفریقایی بوده است.

آیا دیپلمات ها از جهت رشد پله به پله آمده اند؟

طی کردن مدارج پله به پله دیپلماتیک در ساختار وزارت امور خارجه ترکیه سخت است و معمولاً تحصیل کردگان رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل و زبانهای خارجی، پس از قبولی در آزمون های ورودی وزارت امور خارجه، از رده های پایین مشغول به کار می شوند و بسته به میزان توانایی و همچنین طی کردن مدارج اداری، رشد نموده و به مراتب بالاتر می رسند. اما چند سالی است که بر اساس انتقاداتی که توسط سران احزاب مخالف بیان شده، این رویه نادیده گرفته شده و حالا در وزارت امور خارجه ترکیه نیز، نشان چندانی از شایسته سالاری و رشد طبیعی، دیده نمی گردد.

دو رویداد مهم در جریان حذف شایسته سالاری در وزارت امور خارجه ترکیه، اثرگذار بودند. اول این که پس از کودتای نافرجام سال 2016 میلادی و پاکسازی وزارت امور خارجه از 468 دیپلمات، کنسول و کارمند عالی رتبه، خلا عظیمی به وجود آمد و افراد جدیدی به بدنه وزارت امور خارجه تزریق شدند که مهم ترین ویژگی آنها، محل اعتماد و مورد وثوق بودن است.

دوم این که پس از تغییر نظام سیاسی و اجرایی ترکیه از پارلمانی به ریاستی، شخص رئیس جمهور، اختیارات گسترده ای به دست آورده و ده ها تن از افراد و چهره های مورد علاقه خود را به عنوان کنسول و سفیر منصوب نموده است.

تعداد قابل توجهی از این افراد، نه تنها با دنیای دیپلماسی و روابط بین الملل آشنایی ندارند، بلکه اساساً تحصیلات دانشگاهی و توانایی های آنها در حوزه های دیگر بوده اما به خواست و اراده شخص رئیس جمهور، سفیر و دیپلمات شده اند.

با این وجود، در اغلب سفارتخانه های ترکیه، در حوزه تخصصی معاونت مالی و کوشش برای توسعه روابط خارجی، کارشناسان و دیپلمات های توانمندی فعالیت می نمایند که توانسته اند نقش مهمی در توسعه روابط مالی ترکیه ایفا نمایند.

دیپلماسی و اقتصاد

اشاره به موفقیت های دستگاه دیپلماسی ترکیه در سالیان گذشته، به این معنی نیست که سیاست خارجی این کشور، عاری از هرگونه خطا و قصوری بوده است. اتفاقاً اغلب کارشناسان و تحلیل گران سیاسی داخلی ترکیه، بر این باورند که در دوران فعالیت نظام ریاستی، شخص وزیر امور خارجه و سفرا و مشاورین دیپلمات، عملاً نادیده گرفته شده و فرمان سیاست خارجی به خواست شخص رئیس جمهور می چرخد و به همین دلیل به خاطر بعضی تصمیمات شخصی او، ترکیه در ارتباط با چند کشور، دچار مشکل جدی شده است.

با این حال، در فعالیت دستگاه دیپلماسی ترکیه در حوزه های اقتصاد، توجه به زبان و ادبیات ترکی و توسعه روابط فرهنگی و دانشگاهی، اقدامات موثر فراوانی دیده می گردد.

هماهنگی بین کارآفرینان، تولیدنمایندگان، صادرنمایندگان و فعالان بخش تجارت با رده های مختلف وزارت امور خارجه و سفارتخانه های ترکیه، در چند سال گذشته، موجب برگزاری کنفرانس ها، همایش های مالی، دعوت از سرمایه گذاران، برپایی نمایشگاه های عظیم، عقد قراردادهای جدید و توسعه روابط تجاری ترکیه با کشورهای مختلف شده و شواهد نشان می دهد دیپلمات های ترک، در روبروه با فعالان مالی و کارآفرینان و پیمانکاران کشورشان، پای کار و مهیای ارائه خدمت و مشورت هستند.

در سرانجام باید گفت، با وجود آن که ترکیه به عنوان کشوری محروم از منابع زیرزمینی عمده، سالانه بین 45تا 55 میلیارد دلار از درآمدهایش را صرف خرید سوخت و منابع انرژی می نماید و عملاً کشور ثروتمندی نیست، اما اهتمام ویژه ای به تقویت وزارت امور خارجه داده و دستگاه دیپلماسی، نقش مهمی در توسعه روابط مالی و تجارت خارجی ترکیه ایفا نموده است.