نگاهی به فیلم لالایی ساخته آلائودا روییز دِ آزوئا ، وقتی این اسپانیایی های سنتی لالایی می خوانند - مجله روگذر

خبرنگاران آنلاین - آتنا ولی زاده : لالایی داستان آمایا است که در 35 سالگی برای اولین بار مادر شده و به تنهایی از پسِ نگه داری فرزندش برنمی آید. با توجه به این که همسر او به خاطر شغلش باید هفته ها دور از خانه و شهرشان باشد، تصمیم می گیرد به شهر ساحلی بیلبائو (محل زندگی پدر و مادرش) برود تا به یاری آن ها فرزندش را از آب وگِل درآورد...

نام فیلم هم نشان می دهد با فیلمی مادرانه طرف هستیم و جالب این که بیش تر زمان آن در بیلبائو سپری می گردد؛ جایی که دارای سنت دیرینة مادرسالاری است و در این منطقه مادران قدرت بسیاری دارند و به قول خودشان، مادران ابرقدرتان منطقه هستند. به هر حال مادرها در تمام فرهنگ ها از ارج و قرب خاصی برخوردار هستند، همواره قدرتمندند و بی جهت نیست که معتقدیم بهشت زیر پای مادران است.

در فضایی با آمایا و خانواده اش آشنا می شویم که او به تازگی فارغ شده و مادر و پدرش برای نگه داری از آمایا و فرزند تازه متولدشده اش به خانة او آمده اند. آمایا حتی وقتی پدرش کولدو فرزند خردسالش را در آغوش می گیرد، نگران است. آن قدر با اثری صمیمی و روان روبرویم که گاهی فراموش می کنیم در حال تماشای یک فیلم هستیم و مدام خود را در کنار این خانواده و کودک شان تصور می کنیم. به خصوص پدرها و مادرها به یاد کارهایی که نموده اند و حتی لالایی هایی که برای بچه ها شان خوانده اند می افتند. حتی ممکن است تماشاگر هم مثل آمایا نگران گردد که نکند کودک خردسال از دستِ کولدو بیفتد.

فارغ از این که در فرهنگ های مختلف لالایی خوانده می گردد، در این فیلم شاهد منتقل شدن لالایی از نسلی به نسل دیگر هستیم و در ادامه خواهیم دید که حتی سرنوشت هم از نسلی به نسل دیگر منتقل می گردد. در لالایی بعلاوه با مادرانی روبرو هستیم که به خاطر بچه ها شان فداکاری می نمایند و از خود و خواسته های شان می گذرند.

چند روز پس از این که پدر و مادرِ آمایا به شهر خود بازمی گردند، همسرش خاوی هم که مدیر نورپردازی ست و برای کارش مجبور است به شهرهای مختلفی سفر کند، با یک پیشنهاد کاری مجذوب کننده مجبور به سفری سه هفته ای می گردد. بنابراین آمایا که حتی به فکر جدایی از همسرش است، تصمیم می گیرد به زادگاهش بیلبائو سفر کند تا به یاری والدینش، کودک خردسالش را بزرگ کند.

تا زمانی که در محل زندگی آمایا و خاوی هستیم، دوربین از آپارتمان آن ها خیلی کم بیرون می آید اما در بدو ورود آمایا به بیلبائو شاهد منظره ها مجذوب کننده و گردشگری از این شهر ساحلی و زیبا هستیم و از شهری بزرگ و پرزرق وبرق به شهری کوچک و آرام قدم می گذاریم. دوربین در بیلبائو مدام در حال حرکت در بازار و شهر و خانة پدر و مادرِ آمایا و بیمارستان و... است. آمایا در دل همین سفر است که به رازهایی نهان و سربه مُهر پی می برد و متوجه می گردد شرایط امروزش، مانند گذشتة مادرش است و امروز مادرش می تواند آیندة او باشد.

بِگونا مادرِ آمایا زنی قدرتمند است که به تمام امور خانواده اش اشراف دارد. او در بین مردم منطقة زندگی اش زنی سرشناس است و مردم و حتی فروشندگان اخلاق های خاص او را می شناسند. او مدام از خاصیت غذاها و حبوبات سخن می گوید و همسر و دخترش را مجبور به استفاده از آن ها می نماید. وقتی پس از سال ها ایناکی عشق گذشته اش را می بیند، از این که او را به دخترش معرفی کند، ابایی ندارد. وقتی آمایا متوجه می گردد مادرش وقتی او کودکی چهارپنج ساله بوده قصد ترک آن ها را داشته و می خواسته با ایناکی زندگی کند، بیش تر متوجه موقعیت خودش می گردد و تصمیم می گیرد زندگی اش با خاوی را از نو بسازد.

اوضاع زمانی بغرنج و بحرانی می گردد که بیماری بِگونا عود می نماید و معین می گردد او مدت زیادی زنده نخواهد ماند. او مانند بسیاری از مادران سنتی دخترش را به گوشه ای می کشد و وصیت ها و نصایح آخر را به او می نماید. این که مراقب پدرش باشد و او را تنها نگذارد. یا این که چه چیزهایی به آمایا ارث می رسد. یا این که در خصوص نحوة دفن و مراسم خاکسپاری اش می گوید و... بعلاوه در جواب آمایا که می پرسد تو که مذهبی نیست چرا می خواهی در کلیسا مراسم ختم بگیریم، پاسخش نشان می دهد که همچنان آبرو و راحتی خانواده اش برایش اهمیت دارد. شاید حتی به همین دلیل بوده که کولدو و دختر چهارپنج ساله اش را ترک ننموده؛ با این که در آن موقع فکر می نموده این برترین کار ممکن است.

کولدو که با زبانِ بدن و رفتارش نشان می دهد از ماجرای ایناکی باخبر بوده، سعی می نماید به خاطر فداکاری های گذشته و حال حاضر بِگونا، ماجرا را به روی خودش نیاورد. او حتی بدون بِگونا عاجز از پیدا کردن عینکش است! کولدو در دوسه روزی که مجبور بوده به تنهایی زندگی کند، مسموم شده است! ظاهراً مردان اسپانیایی هم مثل بسیاری از مردان ایرانی همواره به یک مادر/ همسر نیاز دارند! او بعضی از کارهایش را مخفیانه از بِگونا انجام می دهد و ترس آشکاری از همسرش دارد. دو جا چهرة متفاوتی از کولدو می بینیم؛ نخست جایی که به دخترش می گوید چون دکترها مادرت را نمی شناسند فکر می نمایند کار او تمام است که نشانگر این است که همسرش برای او خیلی جدی و نامیراست. و جای دیگر زمانی ست که در مراسم ختم بِگونا، ایناکی را می بیند. با این که در خود فرومی ریزد اما به خاطر آمایا واکنشی نشان نمی دهد. کولدو که بسیار به روز است، در جایی به دخترش می گوید فیلم های 8 میلی متری اش را ابتدا به دی. وی. دی و بعد بعد به فلش مموری انتقال داده است.

یکی از قسمت های جالب لالایی نمایش همان فیلم های 8 میلی متری کولدو است که نشانگر اهمیت دادن او به خانواده اش و گرامی داشت آن هاست. کولدو حتی پس از مرگ بِگونا تصمیم می گیرد در بیلبائو بماند و با یاد و خاطرة او زندگی کند.

در نهایت آمایا که از زندگی چندماهه پس از مادر شدن به اندازة بیش از 35 سال تجربه کسب نموده، تصمیم می گیرد همراه با خاوی به شهرشان برگردد تا زندگی اش را از نو بسازد و سرنوشت مادرش را به عنوان درس عبرت پیش رویش داشته باشد.

بچه ها بیش تر اوقات فکر می نمایند با پدر و مادرشان متفاوت هستند و حتی بیش تر از آن ها می دانند اما وقتی گذشته و حال خود و آن ها را مرور کنیم به این نتیجه می رسیم که قطعاً بخش هایی از رفتار و کردارمان مانند آن هاست و چه بسا در شرایط مشابه، تصمیم های مشابه نیز بگیریم. نکتة آخر این که انگار تا ابد این پدرها و مادرها هستند که نگران بچه ها شان هستند و باید از آن ها مراقبت نمایند.