واکنش میراث فرهنگی به ثبت ملی درخت عباس کیارستمی ، تصاویر - مجله روگذر

ایسنا: برای نخستین بار خبر ثبتِ درختی متعلق به عباس کیارستمی پنجم تیر سال جاری و توسط مهدی شادی زاده - کارگردان فیلم مستند همراه با باد - در مراسم دیدار با عوامل فیلم بیان کرد: عباس کیارستمی سال های بسیاری از تک درختی نزدیک دماوند عکاسی نموده است. این درخت با نام عباس کیارستمی مانوس شده و از آنجا که حافظه تاریخی ما کوتاه است باید یک سری اتفاق ها ثبت گردد. خانم مهسا همتی طرحی برای ثبت تک درخت عباس کیارستمی ارائه داد، طرح را دنبال کردیم و با یاری آقایان علیرضا تابش و مهرشاد کاظمی، مراحل اداری آن پیش رفته و قرار است این تک درخت اواخر تیر ماه به عنوان یادبود آقای کیارستمی ثبت گردد.

همه چیز مورد تائید بود تا این که چند روز قبل یعنی 24 شهریور سعید نجاتی - کارگردان - در آیین اختتامیه فصل عباس کیارستمی در پردیس سینمایی سیتی سنتر اصفهان اظهار کرد: پیش تر خبر ثبت تک درختی در منطقه دماوند به نام عباس کیارستمی رسانه ای شده بود اما باید اعلام کنم تک درخت کیارستمی که در فیلم خانه دوست کجاست شاهد آن هستیم، در روستای کوکر از توابع گیلان قرار داشته و خبر رسمی ثبت آن در فهرست میراث فرهنگی کشور نیز طی روزهای آینده منتشر می گردد.

این صحبت ها در حالی مطرح می شوند که به نظر می رسد به یک نکته توجه نمی گردد، دو درخت در موقعیت های مختلف مورد توجه عباس کیارستمی بوده که یکی بیش از دیگری منبع الهام این کارگردان سرشناس بوده است و از سوی دیگر به نظر می رسد با توجه به شرایط خاص هر درخت، امکان ثبت ملی آن توسط میراث فرهنگی وجود دارد.

شهرام شریفی - مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان دماوند - نیز در گفت وگو با ایسنا نخست با تاکید بر این که باید براساس مستندات و مدارک حرف بزنیم، اظهار می نماید: یک اشتباه یا یک سوتفاهم اتفاق افتاده است، درختی که در گیلان از آن صحبت می گردد نیز قابل ثبت است چون در فیلم های کیارستمی وجود داشته است، هر چند گفته می گردد آن درخت از بین رفته و باید فضای گذشته را با جابه جایی درخت های دیگر احیا نمایند.

او با تاکید بر وجود شرایط ثبتِ خاص و پیچیده برای ثبت هر اثر تاریخی در فهرست میراث ملی، اظهار می نماید: برای ثبت هر اثر به یکسری پشتوانه ها احتیاج داریم. نخست از سوی تعدادی از علاقمندان آقای کیارستمی به ما اعلام شد که در منطقه دماوند درختی وجود دارد که آقای کیارستمی از آن عکاسی های زیادی انجام داده و حتی عکس های آن را در جشنواره های مختلف به نمایش درآورده است، در واقع این درخت در کارهایش یک نوع الهام بوده است.

وی شرح می دهد: بنابراین احتیاج داشتیم تا برای اثبات این اطلاعات، مستنداتی به ما ارائه گردد که دوستان این کارگردان و بعضی سینماگران از جمله بنیاد سینمایی فارابی، مدارکی را به ما دادند و به ما ثابت شد که این همان درخت آقای کیارستمی است که با آقای ساسان توکلی فارسانی در آخرین مواردی که او عکاسی نموده، وجود دارد. حتی فیلم ها و صحبت هایی که کیارستمی درباره این درخت انجام داده نیز موجود است، درختی که قدمتی طولانی دارد و شرایط کامل ثبت را هم دارد.

شریفی با تاکید بر این که بعد از آنالیز اسناد به دست آمده، به این نتیجه رسیدیم که این درخت واجد ارزش ثبت ملی است، ادامه داد: با تکمیل پرونده ثبتی و جمع اوری کامل تر مستندات، براساس فرمت معین آن را در شهرستان ثبت کردیم و سپس به معاونت میراث فرهنگی ارسال می گردد تا در نوبت ثبت قرار گیرد و با مطرح شدن در کمیته فنی، ثبت آن مصوب شده و شماره ثبت ملی بگیرد.

درختِ گیلان برای فیلم خانه دوست کجاست و درخت دماوند منبع الهام عکاسی کیارستمی بوده

مدیر اداره میراث فرهنگی شهرستان دماوند با تاکید بر این که صحبت های مطرح شده درباره درخت دماوند ربطی به فیلم خانه دوست کجاست ندارد، تاکید می نماید: کیارستمی فقط عکاسی هایش را در این جا انجام داده و احتمالا منطقه موجود در گیلان و نقطه ای که درخت در آن جا قرار داشته، فیلم خانه دوست کجاست در آنجا ساخته شده است که البته گفته می گردد اکنون آن درخت وجود ندارد.

او با بیان این که هر اثر برای ثبت ملی احتیاج به یک پشتوانه دارد، ادامه می دهد: می توان با یک اسم مانند کیارستمی 10 درخت را در فهرست آثار ملی ثبت کرد، اما اگر قرار بود همه درخت ها را با نام درخت فیلم خانه دوست کجاست ثبت کنیم، در این کار ابهام وجود داشت که کدام درست است. اما چون درختِ دماوند ربطی به فیلم ندارد، این کار امکان پذیر است.

وی با بیان این که درختِ دماوند، همان درختی است که روی سنگ قبر آقای کیارستمی نیز کشیده شده، اظهار می نماید: می توانند درختِ گیلان را که اکنون وجود خارجی ندارد، بعد از آماده کردن محیط، به عنوان یادبود استفاده نمایند.

شریفی با این وجود با تاکید بر این که هنوز درخت دماوند، در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده و اقداماتِ تکمیلی آن برای ثبت در دست انجام است، می گوید: درخت دماوند منبع الهام کیارستمی بوده است و عکس های درخت، توسط دوستان نزدیک و صمیمی آقای کیارستمی مانند ساسان توکلی فارسانی تائید شده است، حتی آقای توکلی نیز شهادت داده و همه عکس ها، مستندات موجود نیز تائید شده اند.