توضیحاتی درباره یک ماهواره پرحاشیه، بومی سازی اکثر زیر سیستم های اصلی فضایی در کشور - مجله روگذر

به گزارش خبرنگاران، در اخباری که اخیرا منتشر شده بود، ادعا شد که در ماهواره ناهید 1، در زمینه میکروکنترلرهای دقیق برای عملکرد صحیح این ماهواره، از تجهیزات شرکت آلمانی فالهابر (FalFaulhaber) استفاده شده است.

چندی پیش نیز خبرگزاری های آمریکایی، تصاویر ماهواره ای را منتشر کردند که در آن دودی حاصل از انفجار یک موشک در مرکز فضایی ایران دیده می گردد. این رسانه ها مدعی شدند سکویی که در عکس دیده می گردد، سکوی پرتاب موشک ماهواره بر است و آن را مربوط به ماهواره ناهید دانستند.

رییس سازمان فضایی ایران یکی از اقدامات ارزشمند کشور را دستیابی محققان کشور به دانش فنی طراحی و ساخت سیستم های اصلی ماهواره ای دانست که بسیاری از این سیستم ها با توان داخلی فراوری می گردد.

ماهواره ناهید 1، نخستین ماهواره مخابراتی کشور است که در پژوهشکده سامانه های ماهواره پژوهشگاه فضایی ایران طراحی و ساخته شده است و به گفته رییس این پژوهشگاه ساخت ماهواره ناهید 1 به سرانجام رسیده و به سازمان فضایی ایران تحویل داده شده است.

ماموریت این ماهواره مخابراتی در راستای دستیابی به فناوری طراحی و ساخت ماهواره های مخابراتی زمین آهنگ است. ناهید، ماهواره ای مکعب مستطیلی است که علاوه بر صفحات خورشیدی نصب شده بر روی بدنه آن، از دو صفحه خورشیدی بازشونده بهره می برد. وزن این ماهواره 50 کیلوگرم و طول و عرض و ارتفاع آن 50 در 50 در 60 سانتی متر و نوع مدار آن بیضوی 250 در 375 کیلومتر با طول عمر 40 روزه مشخص شده است.

ارسال سیگنال ناهید 1 در باند S و UHF و ارسال داده های تله متری و تصاویر و دریافت فرمان در باند S به صورت دو طرفه، بدون احتیاج به نشانه روی انجام می گردد. همچنین زیرسیستم توان ماهواره ناهید، انرژی الکتریکی تمامی بخش های ماهواره را در طول عمر عملیاتی تامین می نماید.

مکانیزم ماهواره، دو آرایه خورشیدی را به اندازه 90 درجه در مدار باز می نماید و حسگرهایی نیز برای اندازه گیری شتاب باز شدن آرایه ها تعبیه شده است که این آرایه ها در هنگام پرتاب در وضعیت بسته قرار دارند و در مدار با فرمان زمینی باز می شوند و از آغاز تا سرانجام بازشدن مکانیزم آرایه های خورشیدی در شب مداری، تصویربرداری می گردد.

ماهواره ای با حواشی زیاد

دکتر مرتضی براری در گفت وگو با خبرنگاران با اشاره به طراحی و ساخت ماهواره ناهید، اظهار کرد: کل تست های این ماهواره اجرا شده و ایستگاه های زمینی آماده شده است.

وی از انجام تست های سازگاری با ماهواره بر اطلاع داد و یادآور شد: در کوشش هستیم تا با بخش دفاع هماهنگی های لازم را انجام می دهیم تا در زمانی که مراجع ذی صلاح تایید کردند، بتوانیم این ماهواره را آماده پرتاب کنیم.

بومی سازی فناوری های ماهواره

رییس سازمان فضایی در مورد اخبار منتشر شده در زمینه وارداتی بودن فناوری های فضایی، خاطر نشان کرد: نکته مهم در ساخت ماهواره ها در کشور این است که دانش طراحی و ساخت ماهواره در کشور بومی سازی شده است.

وی با تاکید بر اینکه اکثر ساب سیستم های ماهواره ها در کشور بومی شده است، یادآور شد: ممکن است چند سیستم اصلی باشد که از ظرفیت سایر کشورها استفاده نموده باشیم، ولی در کوشش هستیم که تمام زیر سیستم ها در کشور فراوری شوند و این توان نیز در بخش های خصوصی وجود دارد.

براری ابراز امیدواری کرد که 100 درصد سیستم های اصلی در کشور فراوری گردد، در مورد برنامه های سازمان فضایی برای وارد شدن بخش خصوصی در طراحی و ساخت ماهواره گفت: مهمترین اقدام ما صنعتی سازی صنعت فضایی است و خوشبختانه ماهواره های مدار لئو صنعتی سازی شده است و امروزه در جهان 76 درصد کل بخش فضا توسط بخش خصوصی مدیریت می گردد.

معاون وزیر ارتباطات افزود: ما نیز باید این عرصه را برای بخش خصوصی باز کنیم و در اولین اقدام، فراخوان شناسایی شرکت ها برای ساخت و تحویل ماهواره ها در مدار ماهواره های سنجشی اپتیکی و ماهواره های راداری را آغاز کردیم و با این اقدام امیدواریم شاهد ورود بخش خصوصی برای ساخت کامل ماهواره و قرارگیری آن در مدار باشیم.

براری با اشاره به نقش ماهواره ها در پروسه ارتباطات افزود: بیش از یک سوم از اقتصاد صنعت فضایی مربوط به ماهواره های مخابراتی می گردد، ضمن آنکه این فناوری دارای کاربردهای وسیعی در توسعه ارتباطات دریایی و همچنین مناطق روستایی و دورافتاده است.

وی با اشاره به کاربردهای ماهواره های مخابراتی در شرایط بحرانی، خاطر نشان کرد: در سیل فروردین ماه سال جاری علی رغم آنکه بسیاری از زیر ساخت ها آسیب دیده بودند، ولی سیستم ATM به دلیل آنکه به ماهواره ها متصل هستند، خدمات آن ارائه می شد.

براری در عین حال با بیان اینکه ماهواره های مخابراتی با چالش هایی چون تاخیر و هزینه بالا روبرو است، یادآور شد: با رشد فناوری و توسعه منظومه ماهواره های کوچک در مدار لئو این چالش تقریبا در حال رفع شدن است. به عبارت دیگر منظومه ماهواره مخابراتی به یکی از زیر ساخت های ارتباطی کشورها تبدیل شده است.

رییس سازمان فضایی ایران با تاکید بر ضرورت حضور حداکثر در این عرصه، اظهار کرد: امروزه دو حوزه اینترنت باند پهن و اینترنت اشیا دو فرصت برای شبکه منظومه ماهواره های مخابراتی است و پیش بینی می گردد که تا 20 سال آینده اقتصاد اینترنت باند پهن به بیش از 440 میلیارد دلار برسد.

وی تاکید نمود: بر این اساس ما کوشش می کنیم که در کشور علاوه بر توسعه فناوری هایی که در پروژه سری ماهواره های ناهید پیگیری می کنیم، با قرار دادن ماهواره های مخابراتی در مدار ژئو زمینه را برای ورود بخش خصوصی فراهم کنیم که برای این منظور در اولین اقدام پروانه اپراتوری ماهواره مخابراتی را به تصویب رساندیم.

معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه 25 امتیاز نقطه مداری در سایت اتحادیه بین المللی مخابراتی ثبت نموده ایم، یادآور شد: با این اقدامات بستر برای ورود سرمایه گذاری بخش خصوصی در ماهواره های ژئو و منظومه ماهواره های لئو فراهم شده است.

وی توسعه بازار محصولات فضاپایه را یکی از دغدغه های سازمان فضایی دانست و گفت: در حال حاضر بیش از 60 اپراتور ماهواره مخابراتی فعال است و بیش از 45 کشور جهان ماهواره مخابراتی دارند و کشور ما نیز باید در این آمارها قرار گیرد و باید کوشش کنیم که حضور شرکت های ایرانی در این صنعتی که اقتصاد آن پر شتاب حرکت می نماید، افزایش یابد.

ورود شرکت های خصوصی در حوزه فضایی

براری با بیان اینکه در حال حاضر ما با 15 شرکت بزرگ در این زمینه در ارتباط هستیم، اظهار کرد: ماهواره های مخابراتی به سرمایه گذاری بیش از 250 میلیون دلاری احتیاج دارند، البته مکانیزم های تشویقی و فاینانس برای سازندگان وجود دارد.

وی ابراز امیدواری کرد که به زودی کنسرسیوم شرکت های خصوصی شکل بگیرد و شاهد ایجاد اولین اپراتور ماهواره مخابراتی با سرمایه گذاری بخش خصوصی باشیم.