جاذبه ای گردشگری زیر گوش شیراز - مجله روگذر

جهرم، نخل، خرما، تاریخ، باربد و صنایع دستی دارد، اما کمتر کسی راهش را از شیراز به سمت جهرم کج می نماید تا بتواند جاذبه های آن را هم ببیند. با این وجود، اما جهرم شهری است که از همه لحاظ غنی است. غنی در تاریخ، طبیعت و فرهنگ.

نخل های جهرم سر به فلک کشیده اند و در بعضی از منطقه ها شهری می توان هنوز رد باغ های نخل را دید که دور تا دورش را دیوار های بلند کشیده اند تا محدوده باغ هر فردی از اهالی جهرم تعیین باشد. توده انبوده درختان نخل آن را زمانی به چتر سبز شبیه نموده بود آنقدر که حتی کتابی با همین اسم درباره جهرم نوشته شد.

اینجا را محل دفن باربد هم می گویند. نامورترین موسیقی دان، شاعر، بربط نواز و خواننده دوران ساسانی در زمان پادشاهی خسرو پرویز که درباره زندگی اش اطلاعات اندک و افسانه آمیزی در کتاب های فارسی و عربی آمده است. منابع کهن تر او را اهل مرو دانسته اند، ولی منابع تازه تر زادگاه او را جهرم دانسته اند.

محلی در نزدیکی آتشکده جهرم واقع شده است که بعضی می گویند محل قبر باربد است. ولی هنوز مستنداتی دال بر این موضوع نیست به همین علت به آن بی توجهی می شود.

با این وجود، اما اهالی جهرم باربد را متعلق به خود می دانند و بسیاری از رستوران ها و مراکز تجاری در این شهر به نام باربد نامگذاری شده است.

آتشکده ای که جهرمی ها در نزدیکی آن، قبر باربد را می شناسند، به نام قدمگاه شناخته شده است از بالای این قدمگاه که متعلق به دوره ساسانیان است می توان شهر را زیر پا دیدن کرد. این اثر هم یکی از آثار ثبت شده در لیست میراث ملی ایران است.

یکی از جذابیت های مهم این شهرستان وجود غار سنگ شکنان و یا غار سنگ اشکن است که آن را عظیمترین غار دستکند دنیا می دانند. غاری که متعلق به حداقل 350 سال پیش بوده است و حالا می توان با خودرو تا دهانه غار رفت و از دالان های تو در توی آن بازدید کرد و بر فراز شهر جهرم ایستاد و شهر را دیدن کرد. در گوشه و کنار این غار، اما بعضی از هنرمندان سنگ ها را تراشیده و با آن مجسمه ها و اشکال متفاوتی ایجاد نموده اند.

درباره این غار افسانه های زیادی وجود دارد گفته شده که تاریخ برداشت سنگ به این صورت و از داخل غار به وسیله شخصی به نام کاظم خان فرزند خواجه اسماعیل بر می شود. او از عشایر منطقه صحرای باغ لارستان بود که عاشق دختر یکی از سنگ شکنان جهرم می شود و پدر دختر به شرط این که او در همین منطقه بماند، دخترش را به او می دهد. او پس از ازدواج در اینجا ساکن می شود و به کار سنگ شکنی در محل غار می پردازد. پس از او فرزندان استاد کاظم و شاگردانش به این کار ادامه می دهند و سپس در سال های بعد تا دوران معاصر افراد دیگری به این کار مشغول می شوند.

از این سنگ ها به خاطر شکل پذیری بهتر، برای کار های تزئینی به اسم نمای ساختمان ها و سردرها، پنجره های مشبک، فرش حیاط و سکوها، سنگ قبر، کتیبه های سنگی، شیر سنگی، نهر یا حوض سنگی، پله، هاون سنگی، دیگ های سنگی، دهن شیرها، خمره های سنگی، ازاره ها و ... استفاده می شد. از مهم ترین مکان هایی که از این سنگ ها در آنجا استفاده شده است می توان به سردر ورودی حرم مطهر شاه چراغ (ع)، مسجد جامع عتیق شیراز، باغ ارم و مسجد نو اشاره نمود.

جهرم در گذشته شناخته شده تر بود، چون نام جهرم 8 بار در شاهنامه فردوسی تکرار شده است. به گفته فردوسی، وقتی که اسکندر مقدونی به ایران حمله می نماید و ایرانیان را شکست می دهد، دارا به جهرم فرار می نماید؛ دنیادار دارا به جهرم رسید. طبق شاهنامه، مهرک نوشزاد هم زاده شهر جهرم بوده است.

این شهر سوغاتی کم ندارد. مهمترین سوغات شهر جهرم را می توان خرمای شاهانی دانست. خرمایی که کمتر جایی کیفیت خوب آن را دارد. اما بیشتر جهرم را به مرکباتش می شناسند مانند لیمو.

در میان نخل های خرما می توان به وفور درخت لیمو و نارنج دید. درختانی که در بهار بوی بهار نارنج را در شهر پخش می نمایند و در فصل تابستان رنگ زرد و نارنجی به درختان سبز می دهند.

این شهر هنرمندان زیادی هم دارد هنرمندانی که مانند مصلی نژاد از چوب درخت نخل مجسمه می سازد تا هنرمندان صنایع دستی دیگری که به اسم مثال فرش با طرح ذهنی می بافند و آوازه شأن از شهر فراتر رفته است. بعلاوه بعضی از دولتمردان هم زاده همین شهر هستند مانند وزیر ارتباطات.

درباره شهر جهرم علی لطفی پور مدیر میراث فرهنگی جهرم به خبرنگار مهر توضیحات بیشتری داد و گفت: 75 اثر ثبتی در این شهر داریم که شاخص ترین آن غار سنگ شکنان با چهار هکتار مساحت است. این غار دوازده دالان دارد و معدن سنگ آهکی و خوش تراش بوده است که در مدت زمان محدودی از آن سنگ استخراج می کردند. قدمت دقیق غار تعیین نیست، اما آنچه که از سنگ ها هویداست به دوران صفوی می رسد. ولی در واقع می دانیم که این غار نمی تواند در طول سه قرن تراش داده شده باشد.

او ادامه داد: منطقه ها گردشگری زیادی در جهرم و اطراف آن وجود دارد که از جمله می توان به بخش خفر اشاره نمود که جاذبه های طبیعی زیادی دارد. روستای هدف گردشگری خفر را هم معرفی نموده ایم. روستای برایجان هم از نظر طبیعت گردی بسیار جای خوبی است. چون چشمه سار دارد و نشانه هایی از وجود گبر در آن دیده می شود. چاه گبر ها در واقع از دوره ساسانی به جای مانده اند.

لطفی پور جهرمی بیان نمود: بازار زندیه مسجد و مدرسه زمانیه هم که هم دوره مدرسه خان شیراز است از جمله جاذبه های تاریخی جهرم به شمار میرود. در حوزه صنایع دستی هم هنرمندانی داریم که توانسته اند از ضایعات هسته خرما و انتهای برگ درخت خرما صنایع دستی مانند قاب جایگاه میز و مبل بسازند. حصیرباف های زیادی در جهرم از کنار نخل خرما در حوزه صنایع دستی کار های جالب خلق می نمایند. مانند هنرمندی که با این ضایعات نخل، مجسمه می سازد.

او در ادامه گفت: روستایی به نام چدرویه هم وجود دارد که هنرمندان فرش باف آن آوازه زیادی پیدا نموده اند. با این وجود، اما مقدار گردشگران جهرم زیاد نیست سال جاری هم این آمار کمتر شد. جهرم در واقع مورد استقبال کرمانی ها، اصفهانی ها و اهالی هرمزگان است بعلاوه ما گردشگرانی از کشور های اسپانیا، برزیل و آلمان و اتریش هم داشته ایم. اگر باستان شناسان روی خوش به جهرم نشان می دادند می توانستیم در حوزه مکان های تاریخی جهرم حرف بیشتری داشته باشیم. اما در بعضی از منطقه ها مانند سی مکان هنوز کاوشی انجام نشده و ما از قدمت آن بی اطلاعیم.

کسی هنوز خوب این شهر را نمی شناسد شاید، چون نه تبلیغی برای آن شده و نه توجه خاصی به آن. از این رو به نظر می رسد تنها طبیعت سازگار آن شهر است که اجازه نداده مردمش در فقر به سر ببرند. جهرم شهری است که بعضی از کاستی های آن، جهرمی ها را آزار می دهد مانند از بین بردن نخل برای به دست آوردن زمین بیشتر برای ساخت و ساز و یا صادرات چوب درخت لیمو برای ذغال به شهر های شمالی کشور و یا نبود صنایع تبدیلی برای محصولاتی مانند لیمو و خرما. این ها مسائلی است که باعث می شود مهاجرت ها از شهر جهرم مانند شهر های دیگر بیشتر شود چرا که امکانات کمتر و رفاه کمتری در اختیار مردمش گذاشته اند تا آنجا که این شهر عظیم تنها یک سالن سینما دارد.