میخک چیست و چه خواصی دارد - مجله روگذر

درخت میخک

میوه درخت که همان میخک نام دارد، طبیعت گرم و تند دارد و بیشتر این میوه است که مورد استفاده قرار میگیرد. در گذشته میخک جزو ادویه های گران قیمت بود که تنها پادشاهان و ثروتمندان می توانستند از آن استفاده نمایند. امروزه نیز میخک به عنوان یکی از ادویه جات پر مصرف به خصوص در غذاهای هندی و دیگر کشورهای آسیایی، مانند اندونزی، آفریقای شرقی و پاکستان مورد استفاده قرار میگیرد و به عنوان یک محصول تجاری مهم در دنیا کاربرد دارد.

اسانس های میخک شامل این موارد است:

• اوژنول
• کاربو فیلین
• الکل بنزیلیک
• بنزوات دو متیل
• فورفوول
• اتیلن

که این اسانس ها که جزو خواص میخک محسوب میگردد، ترکیبات معطری داشته و به طور وسیعی در صنایع عطر سازی، دارویی و غذایی مورد استفاده قرار می گیرند .

اسانس میخک

ارزش غذایی میخک:

• انرژی:47 کیلو کالری
• کربوهیدرات:10.52 گرم
• پروتئین:3.27 گرم
• چربی کل:0.15 گرم
• فیبر رژیمی:5.4 گرم
• فولات:68 میکروگرم
• نیاسین:1.046 میلی گرم
• اسید پانتوتنیک:0.338 میلی گرم
• پیریدوکسین:0.116 میلی گرم
• ریبوفلاوین:0.066 میلی گرم
• تیامین: 0.072 میلی گرم
• ویتامین ث: 11.7 میلی گرم
• ویتامین ای: 0.19 میلی گرم
• ویتامین کا:14.8 میکروگرم
• سدیم:94 گرم
• پتاسیم:370 گرم
• کلسیم:44 میلی گرم
• مس:0.231 میلی گرم
• آهن:1.28 میلی گرم
• منیزیم:60 میلی گرم
• منگنز:0.256 میلی گرم
• فسفر:90 میلی گرم
• سلنیوم:7.2 میکروگرم
• روی:2.32 میلی گرم
• بتاکاروتن:8 میکروگرم
• لوتئین زیکسانتین:464 میکروگرم

ارزش غذایی میخک

خواص میخک

1. حفاظت از استخوان ها

عصاره هیدروالکلی میخک، حاوی ترکیبات فنولیکی مانند اوژنول و مشتقات دیگر آن یعنی فلاونوئیدها، فلاون ها و ایزوفلاون ها است. چنین ترکیباتی از تراکم و مواد معدنی موجود در استخوان ها حفاظت می نمایند.

2. کاهش وزن و لاغری

برای کاهش وزن و لاغری، مصرف چوب میخک بسیار موثر است. کافیست یک عدد چوب میخک را بجوید یا مقداری از آن را به همراه هل و دارچین داخل چای سبز اضافه نموده و بعد از غذا میل کنید.

3. دیابت

ترشح انسولین در بدن برای کنترل سطح قند خون ضروری می باشد، اما گاهی به دلیل پاره ای از مسائل سلامتی، بدن نمی تواند به مقدار کافی انسولین فراوری کند که باعث ابتلا به بیماری دیابت می گردد. مصرف میخک برای فراوری مطلوب انسولین بسیار مفید است.

4. بهبود هضم

بعضی ترکیبات موجود در میخک باعث تحریک آنزیم های گوارشی می گردد که روی عمل هضم موثرند. کیفیت هضم برای متابولیسم بدن و جذب مواد مغذی بسیار مهم است. این ماده به کاهش سوء هاضمه، نفخ شکم، ورم معده و حالت تهوع هم یاری می نماید. میخک را به شکل های مختلفی مانند سرخ شده، پودری یا با عسل برای تسکین اختلالات گوارشی مصرف می نمایند. بعضی پزشکان معتقدند از میخک می توان به عنوان درمانی خانگی برای رفع اسهال و اسهال خونی بهره برد.

5. تقویت بدن

غنچه خشک میخک حاوی ترکیباتی است که ایمنی بدن را با افزایش گلبول های سفید تقویت می نماید و باعث بهبود ازدیاد حساسیت تأخیری می شوند.

6. رفع بیماری های دهان

میخک برای رفع بیماری های دهان مانند التهاب لثه و پیوره هم مفید است. عصاره گل میخک می تواند رشد عوامل بیماری زا در دهان را کنترل کند. در نتیجه، بیماری های مختلف دهان و دندان به یاری میخک درمان می گردد. علاوه بر اینها، میخک می تواند دندان درد را هم کاهش بدهد.

7. خاصیت ضدمیکروبی

میخک به دلیل داشتن خواص ضدمیکروبی با بعضی پاتوژن های انسانی هم مقابله می نماید. عصاره میخک برای از بین بردن عوامل بیماری زا به اندازه کافی قوی است و حتی به مقابله به میکروب عامل وبا هم رحم نمی نماید.

8. افزایش عملکرد کبد

میخک رادیکال های آزاد بدن را از بین می برد و از اندام های حیاتی بدن محافظت می نماید. وقتی آنتی اکسیدان های موجود در کبد کاهش پیدا نمایند، موجب افزایش رادیکال های آزاد در کبد می گردد. همچنین موجب افزایش تری گلیسیرید در خون می گردد. فواید میخک این آسیب را تا حد زیادی کنترل می نماید و عملکرد کبد را بهبود می بخشد.

9. تقویت رحم و افزایش قدرت باوری خانم ها

استفاده از میخک برای رحم، موجب تقویت آن و بهبود عملکرد تخمدان ها برای باروی تخمک می گردد. برای تهیه دارو خانگی و تقویتی رحم، پودر میخک و رازیانه را به نسبت یکسان مخلوط نموده و هر روز دو بار به مقداری قاشق مربا خوری از آن بهره ببرید. به یاد داشته باشید قبل از استفاده مداوم از این دارو، با پزشک طب سنتی مشورت کنید.

10. جلوگیری از سرطان

میخک می تواند نقش خوبی در درمان کردن سرطان داشته باشد زیرا میخک دارای از آنتی اکسیدان است، موادی شیمیایی که نقش اساسی در کاهش آسیب سلول هایی که می توانند منجر به سرطان شوند، دارند.

خواص میخک

• در طب هندی آیورودا از میخک برای رفع بوی بد دهان و پوسیدگی دندان ها استفاده می نمایند.
• در طب چینی از میخک برای افزایش میل جنسی استفاده می گردد. میخک برای تقویت نیروی جنسی سرد مزاجان مفید است.
• میخک آسیا ب شده در درمان بریدگی های سطحی مفید است.
• از روغن میخک برای درمان نفخ شکم، ترک های پوستی و سردرد استفاده می گردد.
• رفع دندان درد و گوش درد یک قطره از اسانس میخک و یا روغن آنرا روی دندان بمالید و یا در گوش بچکانید.
• میخک تقویت نماینده مغز می باشد و کسانی که حافظه ضعیف دارند باید از دم نموده میخک استفاده کنن.
• کسانی که قطره قطره ادرار می نمایند برای درمان آن باید چای میخک بنوشند.
• برای ترمیم قرنیه چشم و رفع کردن لکه در چشم ، می توان چند قطره از محلول آبی میخک در چشم بچکانید.
• برای درمان کمردرد ، چای میخک و یا دو قطره اسانس میخک را با آب گرم و یا چائی مخلوط نموده و بنوشید.
• نوشیدن یک فنجان چای میخک بعد از غذا گاز و درد معده را از بین می برد.

چایی میخک

نحوه مصرف میخک

پودر میخک را می توان مانند دارچین و زنجبیل برای طعم دادن به خوراکی ها به کار برد. در هند و پاکستان از میخک گاهی برای تهیه نوعی دمنوش استفاده می گردد که ترکیبی از چای سیاه، ادویه جات و شیر است. میخک را همچنین می توان در انواع غذا و برای طعم دهی به مرغ، گوشت و … استفاده کرد.

کاربرد میخک در آشپزی

میخک در آشپزی به صورت پودر یا گیاه کامل استفاده می گردد. یکی از موارد مرسوم استفاده از میخک را در طبخ گوشت و مرغ می بینیم. برای سرو مرغ خود تعدادی میخک درون آن فرو کنید، این طعم منحصر به فرد در تمام غذا پخش شده و علاوه بر این به حفظ گوشت نیز یاری می نماید. به عنوان طعم دهنده، پودر میخک یکی از ادویه جاتی است که در تهیه انواع سس ها کاربرد دارد. برای طعم دار کردن سس خود مقدار بسیار کمی پودر میخک به آن اضافه کنید. علاوه بر این از این ادویه در آماده سازی برنج ها نیز استفاده می گردد.

کاربرد میخک در آشپزی

عوارض میخک

افرادی که مسائل کلیوی و سنگ کلیه دارند بهتر است از میخک استفاده ننمایند. همچنین خانم های باردار نباید خواص ادویه میخک را در رژیم غذایی خود قرار دهند. افراد گرم مزاج در مصرف میخک احتیاط نمایند. این ادویه طبعی گرم و خشک دارد و مصرف بیش از حد آن ناراحتی روده و معده ایجاد می نماید. افرادی که قند خون آن ها پایین است به مقدار خیلی کمی مجاز به مصرف میخک هستند. میخک را همزمان با داروهای رقیق نماینده خون مجاز استفاده نکنید.

منبع: هفت گنج