ترس مسئولین از اقدامات اصلاحی مانع حذف ارز 4200 شد، عدم فهم درست از اقتصاد، علت مسائل ارزی - مجله روگذر

مهدی خوشخوی؛ کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرنگاران، پیرامون اثرات سیاست ارز دولتی بر معیشت مردم گفت: اگر نخواهیم بگوییم سیاست ارز ترجیحی تاثیر منفی بر معیشت مردم داشته حداقل می توانیم بگوییم این سیاست تاثیر مثبتی هم نداشته است. چرا که در حقیقت در این سیاست یارانه ای برای مردم تعریف شد که به خود مردم داده نشد و به واسطه هایی داده شد که هیچگاه این یارانه را به مردم نرساندند و تعدد واسطه ها به دلیل ساختار فسادزا مهم ترین دلیل این امر بود. خود امر یارانه دادن اصلا چیز بدی نیست اما این کار باید بدون واسطه و مستقیم به مردم داده شود. از طرفی سیاست ارز 4200 تومانی با مداخله در زنجیره های تولید کالاهای اساسی همراه بود و باعث شد زنجیره عرضه و تقاضای کالاهای مهم دچار مشکل شود و بعضا حتی تولیدکننده های ما از این سیاست ضربه خوردند و در نهایت هم دیدیم با وجود تخصیص ارز 4200 تومانی اما همچنان کالاهایی مثل مرغ و روغن با افزایش قیمت قابل توجهی همراه شدند. در نهایت دیدیم که این سیاست هیچوقت اون اثری که باید را بر بازار و معیشت مردم نگذاشت.

این کارشناس اقتصادی درباره ایجاد فساد ارز 4200 تومانی شرح داد: از آنجا که ارز 4200 تومانی را تنها به افراد خاصی دادیم و از آن ها خواستیم تا با این ارز موارد مورد نیاز کشور را وارد کنند در همین مرحله اول بخشی از واردکننده ها را در معرض رانت قرار دادیم و به آنان سود رساندیم. در نقطه مقابل واردکننده هایی بودند که از این ارز سهمی نبردند و کارشان دچار مشکل شد و از رقابت عقب ماندند. بخشی از این رانت نیز در چرخه توزیع به دلالان رسید و از آن منتفع شدند. به گونه ای می توان گفت به جای این که ما این پول ها را مستقیم به دست مردم برسانیم، ابتدا آن را از بین عده ای زیادی رد میکنیم و سپس به مردم می دهیم که عملا هیچ چیزی هم از آن باقی نمی ماند چرا که راه سوء استفاده به راحتی باز است و این هنر دولت است که جلوی این راه ها را بگیرد. از طرفی بهم زدن این سیستم نیز مسائل فراوانی را درست می کند. چرا که سیستم عرضه و تقاضایی که حول سیاست ارز ترجیحی بوجود آمده شرایطی را بوجود آورده که بهم زدن و برگرداندن آن به حالت عادی خساراتی را متحمل مردم خواهد کرد.

کارشناس سابق دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به فشار دولت قبل مبنی بر ادامه دادن سیاست ارز ترجیحی اظهار کرد: دولت قبل به همان دلیل که دولت کنونی نتوانسته سیاست ارز 4200 تومانی را را کنار بزند، نتوانست جلوی این امر را بگیرد . قطعا تعارض منافع در این کار بی اثر نیست اما دلیل اصلی این موضوع عدم فهم درست مسئولین کشور، فارغ از چپ یا راستی بودن، از موضوعات اقتصادی است. نمونه آن هم ماجرای بنزین است. از طرفی ترس مسئولین از هر اقدام معیشتی نیز باعث شده تا لایحه لغو سیاست ارز ترجیحی به مجلس برود و سپس پس داده شود. چرا که در انجام کارها و اصلاحات ،علم و آگاهی کافی را ندارند و تحت تأثیر جو کارهای محدودی را انجام می دهند و از آن طرف با گرفتن کوچکترین سینگال منفی از سمت اطرافیان خود از تصمیماتشان برمی گردند. پس عامل اصلی عدم لغو سیاست ارز ترجیحی ناتوانی و ترس مسئولین از اجرای اصلاحات بزرگ و حتی اقدامات ساده و کوچک است. مثل حمایت از افراد ناتوان و ضعیف که به راحتی و شناسایی آنان امکان پذیر است اما دولت ها از اجرای آن سر باز می زنند و آن را ناممکن می خوانند.

خوشخوی در سرانجام پیرامون راه حل جایگین سیاست ارزی کشور بیان نمود: سیاست جایگزین ارز ترجیحی یک بحث و این که چگونه این سیاست را حذف کنیم، مسئله دیگری است. باید این را بدانیم که حذف این سیاست نیازمند مقدمات خاصی است و اگر این را رعایت نکنیم داستانی مثل گران شدن بزنین بوجود می آید. در یک کلام سیاست جایگزین برای ارز 4200 تومانی این است که یارانه مورد نیاز مردم را مستقیم و بدون واسطه به دست خود آنان بدهیم و به جای این که این یارانه ها را به مسائلی مثل ارز گره بزنیم، باید یک سامانه یک پارچه ای از نیازهای قشر مورد ضعیف و مورد حمایت دولت بوجود آوریم و این گونه به آنان خدمت رسانی کنیم. البته این یارانه ها باید یک جا و با در نظر گرفتن همه چیز به قشر نیازمند داده شود و مثل این چندسال چندین یارانه مختلف به مردم ندهیم که آخر هم در اجرای آن باز بمانیم. از آن طرف کسانی هم که از دولت سود می برند باید اقتصادیات خود را به دولت پرداخت کنند تا این گونه نباشد که آنان تنها قشر منتفع در جامعه باشند و حقوق دیگر اقشار پایمال شود.