کرونا روی دوستی ها چه تأثیری گذاشت - مجله روگذر

به گزارش ایران، سارا دو سال اول دانشگاه توانست کلی دوست پیدا کند اما کرونا همه چیزش را عوض کرد به قول خودش جهانیش تغییر کرد: این دو سالی که کرونا آمده دوستانم را اصلاً ندیده ام. این مدت همه چیز مجازی بوده. قطعاً اگر این دو سال دانشگاه می رفتم، هم دوستی های قبلی ام پررنگ تر می شد هم دوست های بیشتری پیدا می کردم. وقتی کسی را نمی بینی معلوم است دوست نوی هم پیدا نمی کنی. این موضوع باعث شده حالم خوب نباشد چون آدم در ارتباط با دیگران حالش خوب است. به نظر من نبود دوست، تنهایی و افسردگی می آورد.

میلاد معتقد است کرونا به دوستی ها ضربه جدی زده هر چند فایده هایی هم در کنار این همه ضرر داشته است: خب ارتباط با دوستان کم شد و اگر هم دوستی را در دوره کرونا دیدیم با استرس زیاد بود. کاملاً از دوست هایم دور افتادم. جوانان و نوجوانان خیلی نیاز دارند وقت شان را با دوست شان بگذرانند. بعد از کرونا دیگر ارتباط با دوستان کمرنگ شد و اگر ارتباطی بود چندان عمیق نبود. خودم وقتی بعد از مدت ها رفقایم را دیدم حتی باهم دست هم ندادیم.

دوستی و رفاقت است که آدم را زنده نگه می دارد. اما فایده کرونا این بود که فهمیدیم رفاقت بدون ارتباط رودررو هم ممکن است و رفاقت و دوستی از دور هم می تواند وجود داشته باشد یعنی کرونا کمیت روابط را کاهش داد اما کیفیت را بالا برد. در دوره کرونا رفاقت های کشکی و الکی کنار رفت و رفاقت های واقعی ماند. اما در کل کرونا به دوستی ها ضربه زد و کسی نمی تواند منکر این موضوع باشد.

پگاه هم یک سال دانشگاه را تجربه کرد و بعد کرونا آمد و همه دوستی ها را مجازی کرد: دوستی هایم در حد پیام دادن و سؤال پرسیدن در فضای مجازی است. گاهی هم دیدن عکس های دوستانم در اینستاگرام، همین و بس. راستش دوستی های این جوری به نظرم مسخره است و آدم ها تا حدود زیادی تنها شده اند. ما در سنی هستیم که نیاز داریم با دوستان بیرون برویم، با دوستان وقت بگذرانیم اما حالا حتی روزهای تولدمان هم همدیگر را نمی بینیم.

علی بذرافشان، روانشناس بالینی و همکار سابق دفتر سلامت روان اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره مفهوم دوستی بیشتر توضیح می دهد: روابط بین فردی، طیفی از نیازهای عاطفی و فیزیکی ما را برآورده می کند و اهمیت زیادی دارد. اما روابط بین فردی چگونه شکل می گیرند؟ دوستی شامل پنج مرحله است؛ مرحله آشنایی، ایجاد رابطه، ادامه رابطه، زوال رابطه و نهایتاً انتها رابطه.

یک رابطه دوستی پیروز فقط سه مرحله اول را طی می کند. روابطی که روبه خراب شدن می فرایند، دو مرحله آخر را هم دارند. هرچقدر مرحله اول تا سوم ارتباط دوستی دیرتر یا کمتر اتفاق بیفتد، مرحله چهار و پنج یعنی زوال و انتها رابطه زودتر رخ می دهد وافراد در آن آسیب می بینند.

به گفته این روانشناس، روابط بین فردی یا به زبان ساده همان دوستی ها در هر سنی اهمیت ویژه ای دارد و باعث بهزیستی روانی - جسمی می شود. یکی از مسائلی که در سنین بالا مشکل ساز می شود، همین محدود شدن دایره دوستی ها و روابط بین فردی است و موجب مشکل جسمی در دوران سالمندی می شود. روابط بین فردی به زندگی هدف و رنگ داده و معنای متفاوتی به زندگی افراد می دهد. احساس صمیمیت و رفت و آمد با دوستان شبکه حمایت اجتماعی ایجاد می کند؛ حمایت اجتماعی ای که همه متفق القول معتقدند تأثیر خوبی روی سلامت روان دارد.

او تأکید می کند: الان دو سال است شاهد همه گیری کرونا هستیم که بشدت بر پنج مرحله رابطه که برایتان نام بردم تأثیر گذاشته و طبیعتاً می تواند تأثیرات طولانی و مخربی روی سلامت روان افراد هم بگذارد. کووید19 و محدودیت های ناشی از آن بشدت روی مرحله یک تا سه رابطه یعنی شکل گیری و تداوم ارتباط های بین فردی اثر می گذارد.

قرنطینه شدن ها و رفت و آمد نکردن ها از ایجاد رابطه و ادامه روابط دوستی و همکاری جلوگیری می کند که البته ناگزیر بود.

قرار نگرفتن آدم ها در فضاهای نو مثل مدارس، دانشگاه ها، باشگاه ها و جاهایی که می توانستیم روابط سازنده پیدا کنیم به مختل شدن ایجاد رابطه و دوستی دامن زده و بر روابطی که از قبل شکل گرفته هم اثر گذاشته است. کووید در واقع آغاز مرحله چهار و پنج رابطه یعنی زوال و انتها رابطه را تسریع کرده. دیدارها کمتر شده و افراد کمتر از هم یاد می کنند و همین به مرور موجب زوال رابطه خواهد شد.

این روانشناس بالینی می گوید: هرچند همه گیری، فرایند شکل گیری و ادامه دوستی ها را با مشکل روبه رو کرده اما می توان راهکارهایی را برای حل این معضل در نظر گرفت. مثلاً در سطح مدارس و دانشگاه ها و با توجه به اینکه فرایند واکسیناسیون تسریع شده، معاونت های دانشجویی و پرورشی مدارس می توانند دورهمی های محدود و کنترل شده برگزار کنند. مثلاً مدارس اردوهای چند ساعته بگذارند و بچه ها کلاس به کلاس و با نظارت کادر مدرسه و والدین دور هم جمع شوند و با معلم و دوستانشان دیدار کنند. با این کار ارتباط تصویری شکل می گیرد و بعد و در فضای مجازی ارتباطات بهتر می شود.

شرکت در دوره های آموزشی که فاصله گذاری اجتماعی مناسبی دارد هم فرصت مناسبی برای پیدا کردن روابط سالم و محبت آمیز است. در فضای دانشگاه هم می توان با توجه به رشته و سال ورود، دانشجوها را دور هم جمع کرد و مسئولان دانشگاه هم باشند تا بچه ها قدری باهم آشنا شوند. البته در کنار همه این اقدام ها مسئولیت خود افراد هم مهم است؛ مثلاً در دانشگاه چون همه کلاس ها مجازی شده و معمولاً جلسات یک طرفه برگزار می شود، دانشجو و استاد ارتباط مؤثری ندارند، بین دانشجویان کمتر مکالمه ای شکل می گیرد، کلاس ها به حضور و غیاب محدود می شود و همین حضور نداشتن در کلاس موجب می شود با افراد دیگر کمتر آشنا شویم.

کرونا دوستی های ما را ضربه فنی کرده. خیلی های مان در دو سال گذشته کمتر از سابق دوستان خود را دیده ایم یا کنارشان نشسته ایم اما همین ویروس ناشناخته و عجیب که معلوم نیست چه زمان دست از سر ما و جهان ما بردارد به همه ثابت کرد که دوستی چقدر اهمیت دارد و در نبودشان چقدر تنهاییم.