یعقوب پور: شابکا جهت به روزرسانی کتابخانه ها را کوتاه می نماید - مجله روگذر

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، طاهره یعقوب پور نرگسی مدیرکل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در تشریح فعالیت و ماهیت شابکا گفت: شناسگر استاندارد بین المللی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی را در ایران با نام شابکا (شناسگر استاندارد بین المللی کتابخانه های ایران) می نامند، این شناسگر کد دوازده نویسه ای منحصربه فردی است که به هرکتابخانه یا مرکز اطلاع رسانی تخصیص داده می گردد.

وی ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از سال 1384 عهده دار ثبت شناسگر استاندارد بین المللی کتابخانه ها در ایران است و طبق استاندارد بین المللی ایزو 15511 (مصوب 1.12.2003) می تواند شناسگرهای معتبر بین المللی را برای کتابخانه های ایران معین کند. این وظیفه طبق ساختار سازمانی تعریف شده به واحد شابکا زیر نظر اداره کل پردازش و سازماندهی واگذار شده است.

یعقوب پور گفت: در سال 1394 با پیگیری های اداره کل پردازش و سازماندهی و حمایت ریاست وقت سازمان؛ اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور وقت طی بخشنامه ای سازمان های تحت پوشش وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران را ملزم به اخذ شابکا و روزآمدی اطلاعات کتابخانه ها کرد و این امر به روزرسانی بانک کتابخانه های ایران را موجب شد.

مدیرکل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ادامه داد: بعلاوه اداره کل پردازش و سازماندهی با تهیه بروشور و برگزاری کارگاه های آشنایی با شابکا، در شناساندن شابکا گام های موثری برداشت. بعلاوه در سال 1400 شبکه کتابخانه های ایران در وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ایجاد شد و شرط لازم کتابخانه ها برای پیوستن به این شبکه، داشتن شابکا است از این رو امکان درخواست شابکا در این سامانه پدیدآمده است.

یعقوب پور درباره چگونگی درخواست شابکا شرح داد: درخواست تخصیص شابکا از نشانی https://libs.nlai.ir/libraries/search امکان پذیر است و کتابخانه ها با مراجعه به این نشانی و تکمیل فرم درخواست می توانند درخواست شابکا نمایند.

وی اضافه نمود: پیش از این درخواست های شابکا از نشانی http://isil.nlai.ir/dataentry.aspx یا به صورت حضوری، فاکس و پستی ارسال می شد. در حال حاضر نشانی مذکور به نشانی نو https://libs.nlai.ir/libraries/search پیوند داده شده است و با مراجعه به هر یک از درگاه های شابکا در میز خدمت و سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دسترسی به فرم درخواست شابکا به وجود آمده است.

یعقوب پور ادامه داد: هر کتابخانه با ارسال درخواست خود کد رهگیری دریافت می نماید. واحد شابکا پس از آنالیز و ویرایش فرم درخواست و تاییدآن، با توجه به نوع کتابخانه و محل آن طبق استاندارد به کتابخانه درخواست نماینده شابکا تخصیص می دهد و شابکای تخصیص داده شده را به پروفایل کتابخانه یا مرکز درخواست نماینده ارسال می نماید. به این ترتیب نام کتابخانه و اطلاعات آن در بانک کتابخانه های ایران قرار می گیرد و اطلاعات این کتابخانه ها در شبکه ISIL به نشانی https://english.slks.dk/libraries/library-standards/isil/) نیز قابل مشاهده است.

وی توضیح داد: بعلاوه کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در صورت لزوم می توانند اقدام به ویرایش یا اصلاح اطلاعات کتابخانه خود نمایند. بعلاوه امکان ارسال درخواست شابکا یا ویرایش اطلاعات کتابخانه ها به صورت حضوری، فاکس و پستی نیز وجود دارد.

یعقوب پور گفت: بعلاوه با کوشش های همکاران اداره کل زیرساخت و پشتیبانی فناوری اطلاعات تخصیص شابکا که پیش از آن با محاسبات سنتی انجام می شد به صورت اتوماتیک عایدی. بعلاوه آنالیز و تایید درخواست های شابکا همچنان به قوت خود باقی است و فقط پس از تایید درخواست، تخصیص شابکا امکان پذیر خواهد بود.

وی درباره موارد استفاده شابکا گفت: ارتباط با ناشران و کارگزاران در سطح ملی و بین المللی؛ امانت مدارک و تبادل اطلاعات بین کتابخانه ای در سطح ملی و بین المللی؛ تهیه فهرستگان های ملی و بین المللی؛ اشتراک منابع کتابخانه ای و شناسایی منحصر به فرد کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در شبکه جهانیISIL از مزایای استفاده از شابکا است.

یعقوب پ ور درباره فواید و مزایای ثبت اطلاعات کتابخانه ها (دارای شابکا) در بانک اطلاعات کتابخانه های ایران اضافه نمود: ایجاد بانک اطلاعات جامعی از کتابخانه های دانشگاهی، کتابخانه های اختصاصی، کتابخانه های پژوهشی و تخصصی، کتابخانه های عمومی، کتابخانه های آموزشگاهی، کتابخانه های مساجد و اماکن مذهبی و کتابخانه های بچه ها و دسترسی به اطلاعات کامل کتابخانه ها به وسیله وب سایت سازمان می توان اشاره نمود.

وی گفت: هدایت اساتید، پژوهشگران، محققین و دانشجویان برای یافتن کتابخانه مورد نظر و انجام امور پژوهشی؛ به همراه امکان به روزرسانی اطلاعات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در حداقل زمان ممکن و در نهایت امکان انتشار بانک اطلاعاتی در قالب لوح فشرده برای استفاده افراد یا مراکزی که دسترسی به اینترنت ندارند از فواید و مزایای ثبت اطلاعات کتابخانه ها (دارای شابکا) است.

یعقوب پ ور در زمینه چگونگی ارتباط برای درخواست تخصیص شابکا یا ویرایش اطلاعات)؛ آدرس https://libs.nlai.ir/libraries/search را معرفی کرد.